یوم الله
«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآیاتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُور» ؛ «و قطعاً موسى را با نشانه‌هایمان فرستادیم که قوم خود را از تاریکی‌ها به سوى نور، بیرون آور، و ایّام الله را به آنان یادآورى کن، که قطعاً در این [یادآورى]، نشانه‌هایی است براى هر بسیار‌شکیبایِ همواره‌سپاسگزار.» (ابراهیم:5)
یوم در زبان عربی، ظرف ظهور است؛ یعنی ظرفی که در آن، اموری ظاهر می‌شوند. استعمال لفظ «یوم» در زمان هم از آن‌رو است که زمان هم یکی از ظروف ظهر است.
بر این اساس، «ایّام الله» یعنی آن چیزهایی که در آنها، «الله» ظهور خاصّ دارد.
برهه‌هایی از زمان هم که در آن برهه‌ها، الله تعالی، ظهور خاصّ یافته، ایّام الله خوانده می‌شوند؛ مثل روزی که فرعون و لشکرش در دریا غرق شدند و بنی اسرائیل از ظلمت طاغوت رها شدند. از روست که امام خمینی ـ قدّس سرّه ـ روز 22 بهمن را یوم الله خواندند؛ چرا که در آن روز، مردم ایران از ظلمت طاغوت پهلوی و طاغوت استکبار جهانی، به سوی نور اسلام خارج شدند و خداوند متعال برایشان به نحوی خاصّ جلوه‌گر شد.
اهل بیت(ع) هم «ایّام الله» هستند.
«... عَنِ الصَّقْرِ بْنِ أَبِی دُلَفَ الْکَرْخِیِّ ... قُلْتُ یَا سَیِّدِی حَدِیثٌ یُرْوَى عَنِ النَّبِیِّ ص لَا أَعْرِفُ مَعْنَاهُ قَالَ وَ مَا هُوَ فَقُلْتُ قَوْلُهُ لَا تُعَادُوا الْأَیَّامَ فَتُعَادِیَکُمْ مَا مَعْنَاهُ فَقَالَ نَعَمْ الْأَیَّامُ نَحْنُ مَا قَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ فَالسَّبْتُ اسْمُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ الْأَحَدُ کِنَایَةٌ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ الْإِثْنَیْنِ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ الثَّلَاثَاءُ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ الْأَرْبِعَاءُ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ وَ عَلِیُّ بْنُ مُوسَى وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ وَ أَنَا وَ الْخَمِیسُ ابْنِیَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ وَ الْجُمُعَةُ ابْنُ ابْنِی وَ إِلَیْهِ تَجْتَمِعُ عِصَابَةُ الْحَقِّ وَ هُوَ الَّذِی یَمْلَؤُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً فَهَذَا مَعْنَى الْأَیَّامِ فَلَا تُعَادُوهُمْ فِی الدُّنْیَا فَیُعَادُوکُمْ فِی الْآخِرَةِ ثُمَّ قَالَ ع وَدِّعْ وَ اخْرُجْ فَلَا آمَنُ عَلَیْک.» (الخصال، شیخ صدوق، ج2، ص: 395)
ترجمه حدیث:
«صقر بن ابى دلف کرخى گوید: هنگامى که متوکّل عباسى امام هادى علیه السّلام را از مدینه برد من آمدم تا خبرى از حال حضرت بگیرم ... : گفتم: اى آقاى من حدیثى از پیغمبر(ص) روایت مىشود که معنایش را نمىفهمم. فرمودند: کدام است؟ عرض کردم: این فرمایش آن حضرت که فرمودند: «با ایّام(روزها) دشمنی نکنید که ایّام هم شما را دشمن خواهند داشت» چیست معنای این حدیث؟ پس امام فرمودند: «آرى تا آسمان و زمین بر پاست، مقصود از ایّام(روزها) ما هستیم. پس سبت (شنبه) نام رسول‌الله (ص) است؛ و الْأَحَد (یکشنبه) کنایه از امیر المؤمنین علیه السّلام است؛ و الْإِثْنَیْن (دوشنبه) حسن و حسین هستند؛ و الثَّلَاثَاء (سهشنبه) على بن الحسین و محمّد بن على و جعفر بن محمّد هستند؛ و الْأَرْبِعَاء (چهارشنبه) موسى بن جعفر و على بن موسى و محمّد بن على و منم؛ و الْخَمِیسُ (پنجشنبه) فرزندم حسن بن على است؛ و جمعه فرزندزادهام می‌باشد که گروه حقّ، بر گرد او جمع می‌شوند؛ و اوست که زمین را از عدل و داد پر خواهد کرد؛ همچنان که از ظلم و ستم پر شده باشد. این است معنى ایّام(روزها)؛ پس با ایشان در دنیا دشمنى نورزید که در آخرت با شما دشمن شوند. سپس فرمودند: وداع کن و بیرون برو که تو را در امان نمىبینم.»
اضافه‌ی «یوم الله» چه نوع اضافه‌ی ادبی است؟
این نوع اضافه را «اضافه‌ی تجلّی» گوییم.
مصادیق دیگری از اضافه‌ی تجلّی:
ناقة الله: ناقه‌ای که خداوند متعال در آن به نحو اعجاز، متجلّی شد.
ثار الله: خون جوشان امام علی(ع) و امام حسین(ع) که جلوه‌گاه خداوند متعال هستند.
بیت الله: کعبه که جلوه‌گاه توحید و تنزّل یافته‌ی بیت المعمور و عرش و تسبیحات اربعه است.
عبد الله: بنده‌ای که دیدنش بیننده را متوجّه خدا می‌کند.
کتاب الله: کتابی که خداوند متعال در آن جلوه کرده است.
یوم الدّین: ظرف ظهور دین، برهه‌ی زمانی بین ظهور امام زمان(عج) تا قیامت. همچنین آخرت که حقیقت دین در آن ظرف، ظاهر خواهد شد. و ... .
